Możliwości współpracy z Bangladeszem wykraczające poza branżę tekstylną

„`html

Polska i Bangladesz nawiązały kontakty dyplomatyczne w styczniu 1972 roku, tuż po uzyskaniu przez Bangladesz niepodległości wspieranej przez Indie. Wkrótce po tym wydarzeniu, w Dhace otwarto Ambasadę PRL. W latach 70. relacje między oboma państwami opierały się głównie na pomocy rozwojowej udzielanej przez Polskę oraz handlu barterowym, co przyczyniło się do odbudowy gospodarki Bangladeszu po trudnych czasach wojny niepodległościowej.

Zmiany w relacjach handlowych i politycznych

W następnej dekadzie, na początku lat 80., wymiana handlowa między Polską a Bangladeszem wyraźnie się zmniejszyła, związane to było z odejściem od systemu barterowego. Przez obniżenie szczebla przedstawicielstwa dyplomatycznego, kontakty polityczne znacznie osłabły. Ostatecznie, w 2001 roku działalność Ambasady RP w Dhace została zawieszona, a wkrótce potem również Ambasady Bangladeszu w Warszawie. Rozpoczął się okres ochłodzenia stosunków na szczeblu politycznym, choć jednocześnie wymiana handlowa zaczęła się stopniowo rozwijać.

Wpływ członkostwa Polski w UE na handel

Przełom nastąpił po podpisaniu umowy o współpracy UE–Bangladesz w 2001 roku, która przyznała Bangladeszowi przywileje takie jak jednostronny bezcłowy eksport większości towarów do krajów Unii Europejskiej (program Everything But Arms, EBA). Ta zmiana napędziła gwałtowny wzrost importu z Bangladeszu do UE – w dużej mierze w sektorze tekstyliów i obuwia. Po przystąpieniu Polski do UE w 2004 roku, korzyści te były wyraźnie widoczne także w polsko-bangladeskim handlu. Polskie zakupy z Bangladeszu wzrosły dziesięciokrotnie w ciągu sześciu lat, a eksport z Polski zwiększył się niemal czterokrotnie.

Powrót do rozwoju stosunków dwustronnych

Dopiero w drugiej połowie drugiej dekady XXI wieku Bangladesz wznowił współpracę na wyższym szczeblu, w 2015 roku ponownie otwierając swoją ambasadę w Warszawie. Od tego czasu zorganizowano kilka wizyt ministerialnych oraz spotkań politycznych, choć większość z nich miała wymiar kurtuazyjny i nie przełożyła się na znaczący wzrost polskiego eksportu.

Współczesne wyzwania i perspektywy współpracy

W ostatnich latach podejmowane są działania na rzecz wzmocnienia współpracy, czego przykładem była wizyta wiceministra spraw zagranicznych Polski w Bangladeszu w 2020 roku i podpisanie porozumienia dotyczącego konsultacji politycznych. Rozmowy dotyczące współpracy w sektorze rolnictwa były kontynuowane również w 2023 roku.

Ograniczenia i możliwości rozwoju

Obecny stan relacji bilateralnych pozostaje jednak ograniczony. Brakuje polskiej placówki dyplomatycznej w Dhace, nie odbywają się wizyty najwyższych przedstawicieli państwowych, a działalność PAIH (Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu) nie rozciąga się na Bangladesz. Znaczącą część kontaktów gospodarczych wciąż stanowi import tekstyliów w ramach programu EBA. Polska dyplomacja, z powodu tych ograniczeń, ma obecnie ograniczone możliwości aktywnego promowania własnych interesów w Bangladeszu.

• Bangladescy przedsiębiorcy wykazują zainteresowanie polskim sektorem rolno-spożywczym.
• Istnieje potencjał rozwoju współpracy m.in. w obszarze sprzętu górniczego, żywności, technologii militarnych i rozwiązań środowiskowych.

Inwestycje kapitałowe i przyszłe przewidywania

W odróżnieniu od wymiany handlowej, polsko-bangladeska współpraca inwestycyjna pozostaje marginalna. W okresie 2010–2023 suma polskich inwestycji w Bangladeszu wyniosła nieco ponad 1 mln euro, podczas gdy Bangladesz dokonał dezinwestycji w Polsce o wartości przekraczającej 12 mln euro. Jest to zaskakujące, biorąc pod uwagę obecność polskich marek odzieżowych w Bangladeszu czy obowiązującą od 1997 roku umowę o wzajemnym popieraniu inwestycji.

1. Modernizacja przemysłu wydobywczego
2. Rozwój sektora rolno-spożywczego
3. Rozbudowa infrastruktury energetycznej i morskiej

Te sektory mogą być w przyszłości szczególnie istotne, zwłaszcza jeśli Bangladesz będzie dążył do zmiany obecnego modelu gospodarczego w ramach nowych strategii rozwojowych.

Ostatnie wydarzenia polityczne w Bangladeszu, w tym masowe zamieszki i przewrót rządowy w 2024 roku, mogą oznaczać dążenie społeczeństwa do bardziej sprawiedliwego i zróżnicowanego rozwoju gospodarczego, mniej zależnego od eksportu tekstyliów. To stwarza przed Polską nowe możliwości, jednak przygotowanie do głębszego rozwoju wzajemnych relacji wymaga podjęcia kilku kluczowych kroków.

• Ponowne otwarcie Ambasady RP w Dhace
• Organizacja wizyty premiera lub prezydenta Polski w Bangladeszu
• Otwarcie biura PAIH w Dhace

Działania te umożliwią lepszą analizę potrzeb i szans na dynamicznie rozwijającym się przedsięwzięciach gospodarczych Bangladeszu i pozwolą na prowadzenie skuteczniejszej, przyszłościowej polityki współpracy.

„`